یک باور غلط بعضی از مردم تصور می کنند که یبوست،فقط به خاطر سبک زندگی نادرست،ایجاد می شود،اما باید گفت که،علل زیادی می توانند این مشکل آزاردهنده را به وجود بیاورند،که یکی از آنها و البته مهمترینش،سبک زندگی نادرست است،بنابراین باید به پزشک مراجعه کرد،تا علت دقیق آن مشخص شود. علائم یبوست طبق تعاریف پزشکی،دفع […]
یک باور غلط
بعضی از مردم تصور می کنند که یبوست،فقط به خاطر سبک زندگی نادرست،ایجاد می شود،اما باید گفت که،علل زیادی می توانند این مشکل آزاردهنده را به وجود بیاورند،که یکی از آنها و البته مهمترینش،سبک زندگی نادرست است،بنابراین باید به پزشک مراجعه کرد،تا علت دقیق آن مشخص شود.
علائم یبوست
طبق تعاریف پزشکی،دفع کمتر از سه بار در هفته،بیماری یبوست نامیده می شود،علائم دیگر آن،شامل:
- مدفوع خشک و منقطع
- نیاز به زور زدن بیمار در هنگام دفع
- احساس دفع ناکامل
- احساس انسداد مقعد
- نفخ شکم
علل یبوست
برخی از علل ایجاد یبوست عبارتند از:
- تغییر در رژیم غذایی یا فعالیت‌های همیشگی
- سرطان روده بزرگ
- خوردن لبنیات زیاد
- اختلال در غذا خوردن
- سندرم روده تحریک پذیر
- بیماری‌های عصبی مانند بیماری پارکینسون یا فلج چندگانه
- عدم فعالیت
- عدم وجود آب و فیبر کافی در رژیم غذایی
- استفاده زیاد از داروهای ملین
- بارداری
- مشکل اعصاب و عضلات دستگاه گوارش
- مقاومت در برابر تمایل به حرکت روده‌ای، که در برخی از موارد به دلیل هموروئید انجام می‌شود
- برخی از داروها (مخصوصا داروهای قوی ضد درد مانند داروهای مخدر یا خود مواد مخدر،داروهای ادرارآور،بعضی داروهای ضد افسردگی،قرص‌های کلسیم و قرص های آهن)
- استرس
- کم کاری تیروئید
انواع یبوست
تشخیص یبوست حاد (که اخیرا شروع شده) از یبوست مزمن (که خیلی وقت است وجود دارد) از اهمیت زیادی برخوردار است.
یبوست حاد نیاز به بررسی و معاینه فوری دارد زیرا ممکن است بیماری‌های سختی (مانند سرطان روده بزرگ) در بدن باشند که باعث ایجاد یبوست شده‌اند.
همچنین اگر یبوست حاد با علائمی همچون خونریزی از مقعد، دل پیچه و درد شکم، حالت تهوع و استفراغ و کاهش وزن ناخواسته همراه باشد، بیمار باید فورا به پزشک مراجعه کرده و معاینه شده و وضعیت او ارزیابی شود.
در مورد یبوست مزمن، ارزیابی وضعیت بیمار چندان ضروری نیست مخصوصا اگر با اقداماتی ساده مشکل برطرف شود.
عوارض یبوست مزمن
- رگهای متورم در مقعد (بواسیر): فشار آوردن برای دفع مدفوع ممکن است باعث تورم در وریدهای داخل و اطراف مقعد شود.
- پاره شده پوست در مقعد (شقاق مقعد): مدفوع بزرگ یا سفت می تواند باعث ایجاد پارگی های کوچک در مقعد شود.
- مدفوع خارج از بدن (ضربه مدفوع): یبوست مزمن ممکن است باعث تجمع مدفوع سفت شده در روده شما شود.
- روده ای که از مقعد بیرون زده است (افتادگی راست روده): فشار آوردن برای دفع مدفوع می تواند باعث کشیده شدن و بیرون آمدن مقدار کمی از راست روده از مقعد شود.
درمان
- غذاهای پر فیبر از جمله حبوبات، سبزیجات، میوه ها و غلات سبوس دار در رژیم غذایی خود قرار دهید.
- غذاهای کمتری با فیبر کم مانند غذاهای فرآوری شده و لبنیات و محصولات گوشتی بخورید.
- به مقدار زیاد مایعات بنوشید.
- تا آنجا که ممکن است فعال بمانید و سعی کنید به طور منظم ورزش کنید.
- سعی کنید استرس را مدیریت کنید.
- تمایل به دفع مدفوع را نادیده نگیرید.
- سعی کنید برنامه منظمی برای دفع مدفوع، به ویژه بعد از غذا، ایجاد کنید.
دارو درمانی
برای درمان یبوست،اگر راهکارهای گفته شده،جواب ندادند،باید با مراجعه به پزشک،در صورت صلاحدید وی،دارودرمانی را شروع کنیم.
ولی اکثر افراد این کار را انجام نمی دهند و روی به خوددرمانی می آورند.
داروهای زیادی جهت بهبود یبوست مصرف میشوند که در یک تقسیم بندی کلی شامل ملینهای حجم دهنده،ملینهای اسموتیک و داروهای ملین محرک میباشند(البته بعضی روغنهای معدنی مثل پارافین و گلیسیرین هم در مواردی از یبوست استفاده می شوند،که در این تقسیم بندی قرار نمی گیرند)
ملینهای حجم دهنده باعث اضافه شدن آب به مدفوع، در نتیجه افزایش حجم آن میشوند. این افزایش حجم به حرکت و انقباض روده ها و عمل دفع کمک میکند. این داروها بهتر است روزانه استفاده شوند. با مقدار کم شروع شده و همراه آنها مقدار زیادی آب و مایعات مصرف شود. جهت کاهش بروز عوارض جانبی، مقدار مصرفی را به تدریج افزایش دهید،دانه گیاه اسفرزه (با اسامی تجاری مثل موسیلیوم و پسیلیوم) جزء این دسته قرار می گیرد.
ملینهای اسموتیک با جذب آب به داخل روده از بافتهای مجاور باعث افزایش آب مدفوع و رفع یبوست میشوند،به طور مثال،پلی اتیلن گلیکول،منیزیم هیدروکساید و لاکتولوز،جزء این دسته هستند.
ملینهای محرک روده به صورت افزایش حرکات انقباضی روده عمل میکنند و معمولاً باید با توصیه پزشک مصرف شوند،بیزاکودیل،کرچک و برگ سنا،در این گروه قرار دارند.
عوارض داروهای ملین
به صورت کلی،برای شروع مصرف هر دارویی،باید به پزشک مراجعه کرد،چرا که هر دارویی،ممکن است عوارضی ایجاد کند و هر دارویی،باید با توجه به شرایط بیمار تجویز شود،مثلا،کسی که مبتلا به درجاتی از نارسایی کلیه می باشد،ممکن است پزشک،مصرف داروهای حاوی منیزیم را به او توصیه نکند،یا برای یک خانم باردار،بعضی از ملین ها،مثل برگ سنا و کرچک،مضر هستند،یا مصرف لاکتولوز در کسانی که رژیم کم گالاکتوز را باید رعایت کنند،مناسب نیست،مصرف خودسرانه و بی رویه داروهای ملین همچنین می تواند،توازن آب،الکترولیتها و برخی مواد ضروری برای بدن را ،برهم بزند،به علاوه ممکن است با برخی از داروهای دیگر،تداخلاتی داشته باشند.
اما تاکید مهم این مقاله،در مورد مصرف نا به جا و بدون تجویز پزشک،داروهای دسته آخر،یعنی ملین های محرک است،به طور کلی،این داروها را نباید سرخود مصرف کرد و همچنین نباید،به صورت طولانی مدت،استفاده شوند،زیرا مصرف طولانی این داروها،موجب آتونی روده،یعنی تنبلی آن می شوند و وابستگی ایجاد می کنند،به این صورت که روده برای انجام عمل دفع،به مصرف این داروها وابسته می شود و بیمار برای اثرگذاری مناسب،باید میزان مصرف را به تدریج،افزایش دهد.
دانه کرچک
گیاه سنا
برای مصرف هر دارویی با پزشک یا داروساز مشورت کنید
نظرات