آیات و روایات درباره گره گشایی از کار مردم

درباره ی گره گشایی از کار مردم و کمک به آنها،در دین اسلام سفارشات بسیاری شده است،از منظر اسلام،این امر موجب برکات زیادی هم برای فرد نیازمند و هم برای شخص کمک کننده می شود،چندین آیه در این رابطه و احادیث بسیاری درباره ی این موضوع به ما رسیده است،از جمله:

1)(انفاقِ شما،مخصوصاً باید) برای نیازمندانی باشد که در راه خدا،در تنگنا قرار گرفته‌اند (و توجه به آیین خدا،آنها را از وطن های خویش آواره ساخته و شرکت در میدانِ جهاد،به آنها اجازه نمی‌دهد تا برای تأمین هزینه ی زندگی،دست به کسب و تجارتی بزنند) نمی‌توانند مسافرتی کنند (و سرمایه‌ای به دست آورند) و از شدت خویشتن‌داری،افراد ناآگاه آنها را بی‌نیاز می‌پندارند؛اما آنها را از چهره‌هایشان می‌شناسی؛و هرگز با اصرار چیزی از مردم نمی‌خواهند (این است مشخصات آنها) و هر چیز خوبی در راه خدا انفاق کنید،خداوند از آن آگاه است. بقره-273

2)آنها که اموال خود را،شب و روز،پنهان و آشکار،انفاق می‌کنند،مزدشان نزد پروردگارشان است؛نه ترسی بر آنهاست و نه غمگین می‌شوند. بقره-274

3)و غذاى (خود) را با اینكه به آن علاقه (و نیاز) دارند،به مسكین‏ و یتیم‏ و اسیر می دهند. انسان-8

4)آنان كه امكانات وسیعى دارند،باید از امكانات وسیع خود انفاق كنند و آنها كه تنگدستند،از آنچه كه خدا به آنها داده انفاق نمایند،خداوند هیچ كس را جز به مقدار توانایى كه به او داده تكلیف نمی ‏كند،خداوند بزودى بعد از سختی ها آسانى قرار می دهد. طلاق-7

5)و كسانى كه طلا و نقره را گنجینه (و ذخیره و پنهان) می سازند و در راه خدا انفاق نمی كنند،به مجازات دردناكى بشارت ده. توبه_34

آنها که اموال خود را،شب و روز،پنهان و آشکار،انفاق می‌کنند،مزدشان نزد پروردگارشان است؛نه ترسی بر آنهاست و نه غمگین می‌شوند. بقره-274

6)کسانی که اموال خود را در راه خدا انفاق می‌کنند،همانند بذری هستند که هفت خوشه برویاند؛که در هر خوشه،یکصد دانه باشد؛و خداوند آن را برای هر کس بخواهد (و شایستگی داشته باشد) دو یا چند برابر می‌کند؛و خدا (از نظر قدرت و رحمت) وسیع و (به همه چیز) داناست. بقره-261

7)نیکی (تنها) این نیست که (به هنگام نماز) رویِ خود را به سوی مشرق و (یا) مغرب کنید؛(و تمام گفتگوی شما،درباره ی قبله و تغییر آن باشد؛و همه وقت خود را مصروف آن سازید) بلکه نیکی (و نیکوکار) کسی است که به خدا و روز رستاخیز  و فرشتگان و کتاب (آسمانی) و پیامبران،ایمان آورده؛و مال (خود) را،با همه علاقه‌ای که به آن دارد،به خویشاوندان و یتیمان و مسکینان و واماندگان در راه و سائلان و بردگان،انفاق می‌کند. بقره-177

8)تا زمانی که مؤمن در کمک به برادر مؤمن خود کوشا باشد،خدا هم او را کمک و یاری خواهد کرد. پیامبر اکرم(ص)

9)بهترین اعمال در پیشگاه الهی سه چیز است:ایجاد خوشحالی در دل مؤمن،رفع گرسنگی و زدودن غم و اندوه از چهره ی او. پیامبر اکرم(ص)

10)امام علی(ع) به کُمیل فرمودند: اى کمیل به خانواده‌‏ات دستور ده در تحصیل مکارم اخلاق بکوشند و حتى در تاریکی‌هاى شب به برآوردن حاجات مردم و رفع گرفتارى‌‏هاى آن‌ها بپردازند،سوگند به خدایى که جانم در دست اوست،هیچ‏‌کس بر دل انسان مؤمنى سرور و شادمانى وارد نمى‏‌کند مگر آن‌ که خدا از این عمل خیر یعنى سرور و شادمانى،مایه ی لطفى مى‏‌آفریند که در موقع نزول بلا و به هنگام گرفتارى سریع‌تر از سیلاب در سراشیبى،به یارى او مى‏‌رسد و او را نجات مى‌‏دهد.

11)از رسول خدا (ص) سوال شد،محبوب‌ترین مردم در پیشگاه خدا کیست؟پیامبر فرمود:کسی که بیشترین سود و خدمت را به مردم عرضه نماید. امام صادق(ع)

12)هر مسلمانی که نیاز و حاجت مسلمانی را برطرف نماید،خدای متعال به او می‌فرماید: اجر و ثواب تو به عهده ی من است و به کمتر از بهشت برای تو راضی نخواهم شد. امام صادق(ع)

کسی که نیاز برادر مؤمن خود را برآورد،مثل کسی است که روزگاری خدا را عبادت کرده است. پیامبر اسلام(ص)

13)کسى در حالى صبح کند که در کار مسلمانان،بی فکر و تلاش باشد،بهر‌ه اى از اسلام نبرده است و هر کس شاهد فریادخواهى و کمک‏ طلبیدن مردى باشد که مسلمانان را به یارى مى‏ طلبد،اما پاسخى به او ندهد،از مسلمانان نیست. حضرت محمد(ص)

14)احـمد بن عیسی می‌گوید،امام صادق علیه السلام به من فرمود:نیازمندی که به من مراجعه می‌کند،من زود نیاز او را بر طرف می‌کنم،از ترس اینکه او بی نیاز شود و این کار نیک از دستم برود.

15)کسـی که برادر خـود را گـرامی بـدارد،خـدا را گـرامی داشته،فـکر می‌کنید کسـی که خدا را گـرامی بـدارد با او چـگونه رفـتار می‌کند؟ حضرت محمد(ص)

16)وقتی برادر مؤمنی نیاز خود را به مؤمنی عرضه می‌کند،این عرضه،نعمتی است از خداوند که به سوی او فرستاده شده است؛پس اگر مؤمن نیاز او را بر طرف نماید،این کار او را به ولایت ما می‌رساند و او به ولایت خدا متّصل است. امام کاظم(ع)

17)کسی که نیاز برادر مؤمن خود را برآورد،مثل کسی است که روزگاری خدا را عبادت کرده است. پیامبر اسلام(ص)

18)حرکت مسلمان در مسیر بر آوردن حاجت مسلمان دیگر،از هفتاد طواف خانه خدا بهتر است. امام صادق(ع)

19)وقتی برادر مسلمانی پیش انسان بیاید و نیاز خود را مطرح کند،اگر انسان به کمک او برخیزد،مثل کسی است که در راه خدا جهاد نماید. امام صادق(ع)

20)خداوند در روی زمین بندگانی دارد  که سعی می‌کنند نیازهای مردم را برآورده سازند،این گروه از افراد،روز قیامت در امانند و کسی‌ که مؤمنی را شاد سازد،خداوند در روز قیامت قلب او را شاد می‌سازد. امام رضا(ع)

21)کسی که یک حاجت مؤمنی را برآورد،خداوند متعال نیازهای زیادی را از او برمی آورد که کمترین آن‌ها بهشت است. پیامبر اعظم(ص)

22)کسی که پیشانیش در مسیر برآوردن نیاز برادر دیـنی خـود عرق بریزد،خداوند عزوجل او را بعد از آن عذاب نخواهد کـرد. امام صادق(ع)

خداوند در روی زمین بندگانی دارد  که سعی می‌کنند نیازهای مردم را برآورده سازند،این گروه از افراد،روز قیامت در امانند. امام رضا(ع)

23)کسی که نیاز مؤمنی را بدون هیچگونه کوچک کردن او برطرف نماید،خداوند متعال او را در بهشت جا خواهد داد. امام صادق(ع)

24)کسـی که در مسیر برطرف کردن نیاز برادر مسلمانش حرکت کند و کـوشـش نـماید تا آنرا بـه اتمام برساند،خداوند متعال قدم‌های او را در روزی که قدم‌ها می‌لرزد،ثابت و استوار خواهد نمود. امام باقر(ع)

25)هر مؤمنی که قدرت یاری برادرش را دارد،اگر او را خوار کند،خداوند او را در دنیا و آخرت خوار و ذلیل خواهد کرد. امام صادق(ع)

26)نیازهای مردم به شما از نعمت‌های الهی است برای شما،بنابراین از این نعمت‌ها خسته نشوید. امام حسین(ع)

27)هر كس غمى از مؤمنى بردارد،خداوند حاجت دنيا و آخرت او را برآورده سازد و هر كه عيب مؤمنى را بپوشاند،خداوند هفتاد عيب از عيب‌هاى دنيا و آخرت او را بپوشاند و تا مؤمن در حال يارى برادر مؤمن است،خداوند ياور اوست. امام صادق(ع)

28)خوشا به حال آن که به بندگان خدا نیکی کند و برای آخرت خود زاد و توشه برگیرد. امام علی(ع)

29)برطرف کردن نیازهای مردم پایدار نیست،مگر به سه چیز: 1- کوچک شمردن خدمت تا خدا آن را بزرگ نماید 2- پنهان داشتن آن تا خدا آن را آشکار کند 3- شتاب در برآوردن نیاز حاجتمند تا مسرت ‌بخش باشد. امام علی(ع)

30)هیچ گاه مال انسان با صدقه کم نخواهد شد،پس بدهید و نترسید. حضرت محمد(ص)

31)هر مؤمنی که گرفتاری مؤمنی را بر طرف کند،خداوند هفتاد گرفتاری دنیا و آخرت را از وی دور می‌کند. امام صادق(ع)

کسـی که در مسیر برطرف کردن نیاز برادر مسلمانش حرکت کند و کـوشـش نـماید تا آنرا بـه اتمام برساند،خداوند متعال قدم‌های او را در روزی که قدم‌ها می‌لرزد،ثابت و استوار خواهد نمود. امام باقر(ع)

32)امام علی – علیه‌السلام – به مالک اشتر فرمود: از جمله خدمت‌رسانی تو این است که نیازهای مردم را هنگامی که به تو مراجعه می‌کنند،برآورده سازی،آن خدماتی را که معاونان تو از انجام آن کارها ناتوانند.

33)امام صادق – علیه‌السلام – به مردی گفت: چرا ما را تحقیر می‌کنی؟ آن مرد گفت: پناه می‌برم به خدا از این‌ که شما یا امری از امور شما را سبک بشمارم. پس حضرت به او فرمود: وای بر تو،آیا ندای آن شخصی را که نزدیک جحفه از تو کمک خواست که او را به اندازه ی یک میل (برابر 2 کیلومتر) بر مرکبت سوار نمایی و او به خدا سوگند یاد کرد که خسته و وامانده شده است؛نشنیدی؟ به خدا سوگند،تو حتی سرت را بلند نکردی و او را تحقیر نمودی؛هر کس مؤمنی را خوار کند ما را تحقیر کرده و حرمت الهی را شکسته است.

34)خداوند بعضی از برادرانتان را زیر دست شما قرار داده است،پس هر که برادرش زیر دست اوست،باید از آنچه می‌خورد به او نیز بخوراند و از آنچه می پوشد به او هم بپوشاند و کاری را که در توان او نیست به او واگذار نکند و اگر کار دشواری را به او سپرد،به کمک او بشتابد. حضرت محمد(ص)

35)امام علی-علیه‌السلام – به جابربن عبدالله انصاری فرمود: ای جابر،هر که از نعمت‌های خداوندی بیشتر بهره یابد،مردم نیازمند هم بیشتر به او رجوع می‌کنند،در پاسخ به نیازهای مردم هر که برای خدا برخیزد و بنابر توانایی‌هایی که دارد انجام وظیفه کند،تداوم نعمت‌های خداوندی را فراهم ساخته است و اگر انجام وظیفه نکند،نعمت‌ها را به زوال و نیستی می‌سپرد.

36)امام سجاد (علیه السلام) از پدر بزرگوارش از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) چنین نقل می کند: هر کس طغیان آب یا آتشی را از گروهی از مسلمانان باز دارد،بهشت بر او واجب می شود.

37)ای مردم [این مطلب مهم را] حاضران به غایبان اطلاع دهند؛آگاه باشید که هرکس به شخص نداری مهلت دهد،بر خداوند است که تا زمانی که طلبش را بگیرد،برای هر روز مهلت دادن،ثواب صدقه به قدر مالش [که در دست بدهکار مانده است ] عطا کند. حضرت محمد(ص)

38)روزی رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: برترین صدقه،صدقه زبان است،پرسیدند: ای رسول خدا صدقه زبان چیست؟ فرمود: میانجی گری است که به سبب آن اسیری را آزاد کنی و از ریخته شدن خونی جلوگیری کنی و امر پسندیده ای را به سوی برادرت بکشانی و امر ناخوشایند را از او دور کنی.

خوشا به حال آن که به بندگان خدا نیکی کند و برای آخرت خود زاد و توشه برگیرد. امام علی(ع)