آریوبرزن فرمانده دلیر هخامنشی

آریوبرزن یکی از اشراف زادگان و سرداران هخامنشی در زمان داریوش سوم،آخرین پادشاه هخامنشی بود.

وی با فرمان داریوش سوم،مقام ساتراپی پارس را داشت.

۱۲ اوت سال ۳۳۰ پیش از میلاد، نیروهای اسکندر مقدونی در پیشروی به سوی پرسپولیس، پایتخت آن زمان ایران، در منطقه دربند پارس(حوالی شهر بهبهان امروزی) که منطقه‌ای کوهستانی و سخت‌گذر است،متوقف شدند و در این منطقه درگیری میان اسکندر و آریو برزن رخ داد.

برخلاف سپاهیان داریوش سوم در نبرد گوگامل(که حدود نه ماه قبل از نبرد دربند،بین اسکندر مقدونی و داریوش سوم رخ داده بود)که از اقوام مختلف تابع هخامنشیان تشکیل شده بودند، سربازان آریوبرزن یکدست ایرانی بودند.

پارسیان که کنترل تنگه را در دست داشتند اجازه عبور ارتش مقدونی را نمی دادند و باهر بار حمله آنها،تنگه را مسلخشان می کردند.

ناآشنایی اسکندر با منطقه به سود پارسیان بود و او مدتی را به‌دنبال راهی برای دورزدن تنگه گشت تا اینکه چنانچه تاریخ‌نگاران یونانی می‌گویند، چوپان یا کشاورزی محلی،به نام لی بانی،راه گذر از کوهستان را به مقدونیان نشان می‌دهد(البته در تاریخ آمده است که اسکندر بعد از اتمام جنگ وی را به دلیل خیانت می کشد) و اسکندر با همراهی دو فرماندهٔ خود، فیلوتاس و کراتروس، آریوبرزن و افرادش را از سه‌جهت مورد هجوم قرار می‌دهند.

پارسیان که غافلگیر شده بودند،مقاومت جانانه ای از خودشان نشان دادند و با تمام توان می جنگیدند،خود آریوبرزن هم مردانه در میدان می‌تاخت و با هر حمله، تعدادی از متجاوزان را بر زمین می‌انداخت.

اسکندر که با دیدن پایداری و شجاعت سردار ایرانی، شگفت زده شده بود، از او خواست که تسلیم شود و در عوض، حکومت ایران را بپذیرد،آریو برزن پیشنهاد شرم آور سردار مقدونی را نپذیرفت.

مورخان روایت کرده‌اند که اسکندر، چند بار درخواست خود را تکرار کرد، اما سردار ایرانی حاضر به پذیرش این پیشنهاد ننگین نشد و گفت: من تا پای جان و لحظه مرگ، پایداری خواهم کرد.

سرانجام بعد از یک نبرد سخت،آریوبرزن و تمام لشکر پارسی اش  که تا آخرین نفس مقاومت کرده بودند،همگی کشته شدند.

پیکر بی جان و غرق به خون آریوبرزن و سربازانش در میدان نبرد افتاده بود.

انگار که این ماجرا تمام شده بود اما این حماسه در تاریخ جاودانه شد و سرمشق بسیاری از حماسه های دیگر و نام آریوبرزن یادآور میهن پرستی و غیرت و مردانگی شد.

تندیس آریوبرزن

اسکندر مقدونی